بازار داده (Data Mart) چیست و چه تفاوتی با انبار داده (Data Warehouse) دارد؟

مدرس: مسعود کاویانی

MasoudKaviani.ir

تفاوت انبار و بازار در چیست؟ انبار یک محل بزرگ است که معمولا اجناس متفاوت با کاربردهای مختلف در آن جمع می‌شوند. معمولا کسی از انبار خرید نمی‌کند. در واقع انبار محل جمع‌آوری اجناس است. اگر شما بخواهید یک آب معدنی بخرید، طبیعتا به انبار آب معدنی رجوع نمی‌کنید و به سراغ بازار (همان سوپر مارکت‌ها) رفته و از آن‌جا خرید خود را انجام می‌دهید. انبار داده (Data Warehouse) و بازار داده (Data Mart) نیز این چنین تفاوتی نسبت به یکدیگر دارند. در دروس گذشته این دوره بیشتر تمرکز بر انبار داده بود و در این درس قصد داریم بازار داده یا همان Data Mart را با یکدیگر یاد بگیریم.

در یک تعریف ساده، بازار داده یک نمونه کوچکتر و یا یک زیر مجموعه از انبار داده است. همان‌طور که در یک سوپر مارکت (بازار)، یک نمونه کوچکتر از انبار اجناس می‌تواند باشد. در واقع انبار داده (Data Warehouse) یک انبار بزرگ از داده‌ها است که طیف وسیعی از داده‌ها را برای یک کسب و کار در خود جای می‌دهد در حالی که بازار داده یک بخش کوچکتر و مشخص‌تر است به طوری که می‌تواند مورد استفاده یک واحد یا بخش از یک سازمان قرار بگیرد.

اگر مثال درس مکعب داده و OLAP را دنبال کرده باشید می‌توانید بازار داده را نیز به سادگی درک کنید. مثلا اگر فروش کل با توجه به نوع محصول، زمان فروش و مکان فروش در یک فروشگاه زنجیره‌ای، در انبار داده ذخیره شود این می‌تواند یک انبار داده باشد. حالا اگر یک مدیر فروش فقط فروش را نسبت به ماه‌های مختلف بخواهد، می‌تواند یک بازار داده (Data Mart) ایجاد کند و فروش را نسبت به ماه‌های مختلف در آن ذخیره کند (بدون توجه به نوع محصول و مکان فروش). در این‌جا یک بازار داده زیر مجموعه‌ای از انبار داده است که تحلیل را برای یک شخص یا واحد کوچک‌تر در سازمان آسان‌تر می‌کند.

البته بازار داده لزوما نباید از انبار داده استخراج شود. برای مثال می‌توانید بازار داده را از منابع داده‌ی عملیاتی (Operational Data Sources) مستقیما استخراج کنید. یعنی به جای اینکه اول انبار داده را ساخته و سپس از روی آن بازار داده را بسازید، می‌توانید مستقیما بازار داده را از منابع عملیاتی بسازید. مانند این است که برای ایجاد یک بازار واقعی (مثلا سوپر مارکت) لزوما نیاز به یک انبار ندارید.

در کل سه نوع مختلف بازار داده (Data Mart) وجود دارد. وابسته (Dependent)، مستقل (Independent) و ترکیبی (Hybrid). بازار داده وابسته (Dependent Data Mart) به بازار داده‌ای می‌گویند که از روی یک انبار داده ساخته می‌شود. یعنی ابتدا انبار داده را می‌سازیم و سپس یک زیر مجموعه مشخص از آن را استخراج می‌کنیم. برعکس آن بازار داده مستقل (Independent Data Mart) است که می‌تواند بدون دخالت انبار داده، داده‌ها را از منابع داده استخراج کرده و ذخیره کند. حالت ترکیبی هم حالتی است که هم از انبار داده استفاده می‌کند و هم به صورت مستقیم از منابع داده، بازار داده را می‌سازد. شکل زیر شاید بتواند به درک بهتر انواع بازار داده کمک کند:

ساخت یک بازار داده (Data Mart) به مراتب ساده‌تر و کم‌هزینه‌تر از ساخت یک انبار داده است و در زمان نیز صرفه‌جوبی می‌شود. بسیاری از سازمان‌ها یا شرکت‌های بزرگ که به واحدهای کوچک‌تر تقسیم‌بندی می‌شوند، می‌توانند از بازار داده به جای انبار داده برای طراحی‌های خود استفاده کنند.